Σάββατο 13 Νοεμβρίου 2010

ΝΕΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ ΠΥΛΩΝ


Με τον καλλιά σου κάθιζε
και τσ’ ορμηνειές του παίρνε
στο λοϊσμό σου άθρωπε
σα χρειαστεί τσι φέρνε

Νοζεμίαση, μια ασθένεια των ενήλικων μελισσών που ελαττώνει τη διάρκεια ζωής των ακμαίων μελισσών κατά 50% ίσως και παραπάνω.
Nozema Cerenae
Το 1995 ταυτοποιήθηκε στην Κίνα το N. Cerenae. Το 2005 αναφέρθηκε προσβολή μελισσών  Apis Mellifera από Ceraenae στην Ευρώπη- Ισπανία και Ταϊβάν. Την ίδια χρονιά από τους ίδιους ερευνητές αναφέρθηκε η ύπαρξη του πρωτόζωου σε Γαλλία-Γερμανία και Σουηδία. Έτσι έγινε δεδομένο ότι η N. Cerenae μεταπήδησε με κάποιο τρόπο από την ασιατική στην ευρωπαϊκή μέλισσα. Αυτή το στιγμή η N. Cerenae έχει αναγνωριστεί σχεδόν παγκοσμίως. Στα σπόρια της N. Apis & N. Cerenae δεν έχουν εμφανείς μορφολογικές διαφορές. Η μόλυνση μιας μέλισσας γίνεται με την κατανάλωση σπορίων του πρωτόζωου, κυρίως μέσω της τροφής  ή του νερού.  Σε 4 έως 6 μέρες στο στομάχι της μέλισσας μπορούν να μετρηθούν 30-50 εκατομμύρια σπόρια. Τα σπόρια αυτά απελευθερώνονται μέσα στο έντερο ή περνούν στον απευθυσμένο και απομακρύνονται με τα περιττώματα της μέλισσας. Η διασπορά των σπορίων μέσα στο μελίσσι γίνεται με τροφάλλαξη. Τα σπόρια και οι βλαστικές μορφές του παθογόνου υπάρχουν παντού μέσα στην κυψέλη, στις κηρύθρες, στην αποθηκευμένη γύρη, στο νέκταρ.
Βασικές διαφορές N. Apis & N.Cerenae
Apis
Α. αναπτύσσεται συνήθως από φθινόπωρο μέχρι την άνοιξη, βοηθουμένη από την υγρασία
Β. εμφανή σημάδια νόσου μέσα και έξω από την κυψέλη
Γ. σταδιακή μείωση του πληθυσμού του μελισσιού
Δ. ανώτερη θερμοκρασία επιβίωσης των σπορίων 37 βαθμούς κελσίου
Cerenae
Α. αναπτύσσεται καθολη τη διάρκεια του έτους και δεν έχει σχέση με την υγρασία
Β. δεν υπάρχουν εμφανή σημάδια νόσου
Γ. απότομη μείωση του πληθυσμού του μελισσιού
Δ. επιστημονικά δεν έχει αναφερθεί ανώτερη τιμή θερμοκρασίας επιβίωσης των σπορίων

Η προσβολή του μελισσιού από Ν. Cerena  γίνεται συνήθως αντιληπτή από το μελισσοκόμο σε προχωρημένο στάδιο. Ερευνά έδειξε ότι η προσβολή των μελισσών από  Ν. Cerenae προκαλεί στις μέλισσες διατροφική ανεπάρκεια, αυξάνει την όρεξη και την αίσθηση πείνας. Σε αρχικό στάδιο ο μελισσοκόμος μπορεί να εντοπίσει στα ύποπτα μελίσσια μια αδυναμία ανάπτυξης ή μια όχι ισόρροπη ανάπτυξη γόνου και πληθυσμού. Στα μελίσσια που είναι προσβεβλημένα μειώνεται η παράγωγη Β.Π.  με αποτέλεσμα η βασίλισσα υποσιτισμένη να περιορίζει τον ωοτοκία της αλλά και ένα ποσοστό προνυμφών και πεθαίνει. Επίσης μέρος των νεαρών σε ηλικία προσβεβλημένων μελισσών δεν γίνονται παραμάνες αλλά κατευθείαν συλλέκτριες ορμώμενες από την ανάγκη τους να καλύψουν τις διατροφικές τους ανάγκες εξαιτίας της προσβολής.
Οι μέλισσες μη μπορώντας και ικανοποιήσουν την αυξημένη αίσθηση πείνας που τους προκαλεί ο πολλαπλασιασμός των σπορίων του πρωτόζωου στο στομάχι τους πεθαίνουν μακριά από την κυψέλη στην προσπάθεια τους να βρουν τροφή.
Συνάδελφοι, θα πρέπει όλοι να συνειδητοποιήσουμε ότι η δειγματοληψία μελισσών και γόνου και η αποστολή τους σε εξειδικευμένα εργαστήρια πρέπει να μπει στους σύνηθες μελισσοκομικούς χειρισμούς μας. Ίσως έτσι προλάβουμε να σώσουμε κάτι. Διαφορετικά τα πράγματα είναι και θα γίνουν ακόμα δυσκολότερα.
Σήμερα στην Κρήτη και ειδικότερα στα Χανιά, που γνωρίζω πολύ καλά, έχουν χαθεί αρκετά μελισσοσμήνη. Αρκετοί συνάδελφοι έχουν χάσει 100, 200 έως και 500 μελίσσια. Εάν τώρα που έχουμε λίγο χρόνο μπροστά μας μέχρι να χειμωνιάσει δεν κάνουμε κάτι από μόνοι μας το χειμώνα θα έχουμε τεράστιες απώλειες.
Όσον αφορά την αντιμετώπιση του προβλήματος από κτηνιατρικές υπηρεσίες-υπουργείο θα μεταφέρω την άποψη μου σε επομένη ανάρτηση.